Gittikçe betonlaşan, her geçen gün havası daha da pisleşen güzide ilçemiz Ataşehir. Bu beton cangılının arasında, otoyolun kenarında binbir çeşit çiçekler, çalılar ağaçlar ve daha nicelerinin bulunduğu bir cennet köşesi var. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, İstanbul’da görebileceğiniz en güzel bahçelerden biri. Hem de Ataşehir gibi beton yığını bir yerin ortasında.
Malumunuz, İstanbul kocaman bir beton ormanı. Bu beton yığını arasında görüp görebileceğiniz en güzel yer Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi. Hele ki bahar aylarında. Biz de bu cennet bahçesini sizler için yazdık. Başlamadan önce aşağıdaki bağlantıdan Youtube videomuzu da izlemeyi unutmayın. Ayrıca diğer İstanbul keşiflerimizi de okumak için bu linke tıklayabilirsiniz.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Hakkında
Tekfen Holding kurucusu Ali Nihat Gökyiğit, burayı eşi Nezahat Gökyiğit adına bir hatıra parkı olarak kurmuş başlangıçta. Daha sonra ise burayı bir botanik bahçesine dönüştürmek istemişler. Bu doğrultuda yapılan çalışmalar ve düzenlemeler ile bahçe 2003 yılında halkın kullanımına açık bir park haline gelmiş.
Bu bahçe sadece basit bir rekreasyon alanı değil, aynı zamanda ciddi bir araştırma ve koruma alanı. Ayrıca ciddi eğitim amaçlı programlara da ev sahipliği yapıyor. Ziraat ve orman fakültesi öğrencileri burada staj yapabiliyorlar. Akademik çalışma yapan kişiler buradaki kütüphaneden faydalanabiliyor. Buradaki bitkiler sadece sergilenmiyor, aynı zamanda biyoçeşitliliğin devamı amacıyla korunuyor. Yani ciddi bir gen havuzu aynı zamanda.
Misyon “bitkileri araştırmak, tanıtmak ve korumak” üzerine kurulu. Burada göreceğiniz bitki koleksiyonu oldukça özel. Dünyanın ve Türkiye’nin dört bir yanından gelen bitkilerden oluşturulmuş inanılmaz bir canlı bitki koleksiyonu. Bunların tanıtılması ve korunması bu bahçenin en önemli amaçlarından.
Ayrıca konumu sebebiyle, bu kadar beton yığını arasında kalan şehir insanı için harika bir kaçış noktası. Hem otoyol, hem de etraftaki yüksek binalar sebebiyle hem hava, hem gürültü hem de görsel kirliliğe maruz kalan Ataşehir halkı için harika bir kurtarıcı.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde Gezebileceğiniz Bölümler
Anadolu yakasında FSM köprüsü ve Ankara otoyolunun birleştiği kavşakta, anayollar ve bağlantı yollarının arasında kalan adaların içlerine kurulu olduğu için, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin bütününü bu adalar oluşturuyor. Adalar birbirlerine üst ve alt geçitler ile bağlı.
Bu adaların her biri, farklı bir bölgeden gelen bitki toplulukları veya farklı amaçlara yönelik kullanımlara göre ayrılmış. Toplamda 8 adet ada var. Her biri görülmeye değer. Her biri içerisinde farklı temalarda bahçeler, bölümler ve koleksiyonlar içeriyor. Bu yüzden kafanız gezerken karışabilir ve nereye doğru devam etmeniz gerektiğini bilemeyebilirsiniz. Bu yüzden kısaca adaların içeriklerine değinmek istiyoruz.
Merkez Ada
Bahçenin tasarımsal olarak odak noktası. Toplamda 10 farklı tematik bahçe ve ve koleksiyon var içerisinde.
- Soğanlı Bitkiler Koleksiyonu: Başta lale olmak üzere, elverişsiz mevsimleri toprak altında geçiren bitkileri içeriyor.
- Kaya Bahçesi: Kayalık ve taşlık alanlarda hayatını sürdüren bitkilerin yetiştiği alan.
- Kameriye: Peyzaj mimarisinde oldukça sık görülen yapısal bir öge. Üzeri tamamen veya yarı kapalı olabilir. Genellikle yapımında ahşap malzeme tercih edilir.
- Çitli Bahçe: Peyzaj mimarisinde doğal çit olarak, mekanları birbirinden ayırmak amacıyla kullanılan bitkilerin sergilendiği bahçe.
- Kurak ve Çorak Bahçe: Az suyla yaşamlarını sürdürebilen, kaktüsler ve etli yapraklı sukkulent grubu bitkilerden oluşan bahçe.
- Kaktüs ve Sukkulent Serası: Etli bitki ve kaktüslerin çeşitliliğini arttırmak aynı zamanda sergilenmesi amacıyla kurulmuş sera.
- Nilüfer Havuzu: İçerisinde su bitkilerinin sergilendiği havuzlar.
- Çok Yıllık Bitkiler Alanı: Tamamen görsel amaçlı alan.
- Kaya Çatlağı Bahçesi: Kaya bahçesinden farklı olarak, sadece kayalar arasındaki çatlaklarda ve çok az toprakta bile büyüyebilen bitkiler koleksiyonu.
- Saklı Bahçe: Tamamen görsel amaçlı ve tasarımsal olarak odak noktasından uzakta olan bahçe.
Ertuğrul Adası
II.Abdülhamit döneminde, Japonya’ya gitmesi için Ertuğrul Fırkateyni isimli bir gemi yola çıkmış. Gemi Japonya dönüşünde bir tayfunda batmış. İçerisindeki mürettebatın büyük çoğunluğu şehit düşmüş. Ertuğrul Adası, işte bu fırkateynde ölen şehitler anısına yapılmış.
Türkiye-Japonya arasındaki dostluğun bir nişanesi olarak burada Sakura ağaçları var. Sosyal medyada sıklıkla denk geldiğimiz Sakura ağaçları işte bu bölümde. Toplamda 8 bölümü mevcut.
- Sakura Ağaçları: Ertuğrul fırkateyninde ölen denizciler anısına Japonya’dan hediye olarak gelmiş bu ağaçlar.
- Anıt Zeytin Ağacı: Gemlik’te kesilmek üzereyken Ali Nihat Gökyiğit’in alıp buraya getirdiği çift gövdeli ağaç. Türk-Japon dostluğunu da temsil ediyor aynı zamanda.
- Menfez Galeri: Merkez Ada ve Ertuğrul Adası arasındaki bağlantı.
- Ortanca Koleksiyonu: İrili ufaklı Ortancalardan oluşuyor.
- Faydalı Bitkiler Koleksiyonu: Doğrudan fayda sağladığımız bitkilerden oluşan koleksiyon. Bunlar; tıbbi ve ıtri bitkiler (tıbbi ve kozmetik ürünler elde etmek için kullanılan bitkiler), boya bitkileri (doğal olarak boya elde etmeye yarayan bitkiler) ve yenebilir bitkiler.
- Ertuğrul Şehitleri Anıtı: Ertuğrul Fırkateyni anısına dikilen anıt.
- Karadeniz Bahçesi: Karadeniz bölgesinin tipik bitki örtüsünü oluşturan bitkiler koleksiyonu. Bu bitkilerin İstanbul’da yetişebilmesi için, alana asidik toprak eklenmiş. Ayrıca özel bir sulama sistemi ve nemli ortam için gerekli şartlar sağlanmış.
Mesire Adası
Özellikle çocuklu aileleri için önerdiğimiz alan burası. Bitki koruma ve sergileme amacından bağımsız şekilde, sadece rekreasyon amaçlı bir bölge. Çünkü bu alanda oturup vakit geçirebileceğiniz masa ve sandalyeler var. Tam kitabınızı kahvenizi alıp keyif yapmalık.
Eğer çocuğunuz varsa, kesinlikle en çok vakit geçirmenizi önerdiğimiz yer de burası. Çünkü bu alan sadece çocukları oyalayacı aktiviteler ve parklardan ibaret değil. Aynı zamanda onları toprakla, tohumla buluşturacak aktivite alanları var. Ayrıca piknik alanı ile birbirlerine çok yakınlar. Yani oturduğunuz yerden çocuğunuzu rahatlıkla izleyebilirsiniz. Toplamda 2 bölüm mevcut bu alanda.
- Keşif Bahçesi: Çocuklar için eğitici aktiviteler var burada. Doğa sevgisi ve bitkiler dünyasını eğlenerek öğrenebilecekleri harika bir alan.
- Bambu Labirenti: Oldukça eğlenceli ve doğal bir labirent. Ayrıca içerisinde bir de gözlem kulesi var.
İstanbul Adası
18.yy İstanbul bahçelerini yapısal ve bitkisel olarak örnek alarak tasarlamışlar bu adayı. Ayrıca İstanbul bitkileri koleksiyonu da mevcut.
- Eski Konak Bahçesi: Klasik Osmanlı bahçelerinin bir örneği. Osmanlı peyzaj tasarımının olmazsa olmazı bitkisel ve yapısal ögeler var içinde.
- Boğaziçi Kanalı: İstanbul’un incisi boğazın küçük bir tasviri. İstanbul’un yedi tepesi, boğaz köprüleri, Galata Kulesi ve Kız Kulesinin tamamını içeren harika bir minyatür havuz.
- Mahalle Çeşmesi: Yine Osmanlı kültürünün olmazsa olmazı yapısal ögelerden bir tanesi. Bu çeşmeden akan su, konak bahçesindeki kanallardan geçiyor ve havuza ulaşıyor.
- Osmanlı Otağı: İstanbul bahçesi alanında yine Osmanlı kültürü için çok önemli olan bir yapısal öge. Bu alanı sergi amacıyla kullanıyorlar.
- İstanbul Bitkileri Koleksiyonu: Bir çok bitkinin doğal alanları maalesef tahrip oluyor. Bu bitkiler arasında İstanbul’a ait endemik bitkiler de var. Özellikle bu endemik bitkilerin korunması amacına yönelik bir koleksiyon bu. İstanbul coğrafyasında yaşayabilen 2500’den fazla otsu-odunsu bitki taksonu, bu koleksiyonda koruma altında.
- Mutlu Ağaçlar Sergisi: Ender görülen bazı ağaç ve çiçeklerin fotoğrafları var sergide.
- Bahçe ve Çiçek Sergisi: Üzerinde ağaç ve çiçek motifleri olan çeşme, çadır, kitabe, kıyafet ve daha pek çok objenin fotoğraflarının olduğu bir sergi.
- Amfitiyatro: Çeşitli etkinlikler için 400 kişi kapasiteli amfitiyatro.
Arboretum Adası
Ülkemizin bitkisel zenginliğinin korunabilmesi için büyük önem taşıyor bu alan. 723 doğal ağaç ve çalı türü mevcut bu alanda. Bu yüzden de biyoçeşitlilik için gerçekten çok değerli.
Ülkemizin bitkisel coğrafyası ve sosyolojisine uygun olması için Avrupa-Sibirya, İran-Turan ve Akdeniz olmak üzere 3 bölüme ayrılmış ve bitkilerin dikimleri geldikleri kökenlere göre yapılmış.
Alanda çocukların eğitimi için teşhis yolları da mevcut. Böylece çocuklar kendilerine verilen yaprakların hangi bitkiye ait olduğunu bulabilecekleri oyunları rehbersiz olarak oynayabiliyorlar. Çünkü bu teşhis yolları üzerinde bazı küçük ipuçları ile yönlendirmeler mevcut. Yani çocuklar için çok eğitici bir mekan. Üstelik sadece çocuklar için değil yetişkinler için de çok eğitici. Bitki taksonlarını gözlemlemek, bitki örnekleri toplamak ya da bitki fotoğrafçılığı yapmak isteyen yetişkinler için de inanılmaz doğal bir kaynak.
Meşe Adası
Ülkemizin dört bir yanında yetişen, farklı iklim, toprak ve yükseklik koşullarına uyum sağlayan farklı türden meşe ağaçlarının bir araya getirildiği ada. Meşeler başta erozyon olmak üzere pek çok doğal afeti önledikleri gibi, altında farklı taksonlardan bitkilerin büyümesine olanak veren ağaçlar oldukları için çok değerli bir bitki cinsi. Bu yüzden bahçede, Meşe ağaçlarına özel bir alan kurmuşlar.
Aynı zamanda bu alanda Meşe Bendi isimli mini bir baraj var. Ataşehir’den gelen yağmur suları bu mini barajda toplanıyor. Böylelikle bitkilerin su ihtiyacı karşılanıyor.
Anadolu Adası
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesinin en büyük adası. Doğu-Batı yönündeki kot farkı, Anadolu’nun coğrafi yapısını sembolize ediyor.
- Karadeniz Bölümü: Adanın en eğimli bölümü. Karadeniz coğrafyasının doğal yapısına uygun şekilde sık bitkilendirmeli, gölgeli ve nemli bir alan.
- Akdeniz Bölümü: Güney cepheli, ve Toros dağları gibi dik bir yapıya sahip bu alan, Akdeniz bitki örtüsüne uygun şekilde seyrek bitki örtüsüne sahip. Bahçenin en bol güneş alan yerlerinden biri burası.
- Kaya Bahçesi: Doğal yaşam alanı kayalık alanlar olan bitkiler var bu kısımda. İçlerindeki bazı bitki türleri ülkemize özgü endemik türler.
- Meydan: Gelen misafirler için bir karşılama alanı. Aynı zamanda mevsimlik bitkiler ile yılın farklı zamanlarında göreceğiniz farklı bitkiler ile mevsimlerin güzelliklerini yaşayabileceğiniz geniş ve açık alan.
- Ardışık Düzü: Özel bir peyzaj alanı burası. Bahçe bitkilerinden ziyade, doğal kökenli bitkiler var bu alanda.
- Hasan Dağı: Hasan Dağı’nı temsilen, Hasan Dağı’ndan getirdikleri volkanik toprak ile oluşturdukları özel bir alan. Doğal ortamından kayalar ve volkanik toprak ile ili tepecik yapmışlar. Yine kendi doğasından getirdikleri tohumlar ile burada Hasan Dağı’nın bir minyatürünü oluşturmuşlar.
- Sulak Vadi: Farklı boyutlarda 5 adet nilüfer havuzuna sahip, bataklık bir alan.
Trakya Adası
Trakya’nın ünlü longoz ormanlarından esinlenerek peyzaj düzenlemesi yapmışlar bu alanda. Bir kısmı İğneada longozu, bir kısmı ise sığla longozu şeklinde.
- Meyve Koleksiyonu: Yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan ve halkın kendi emekleri ile ıslah ettiği meyve ağaçları var bu koleksiyonda. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin çeşitli yerlerindeki meyve ağaçları, Trakya Adası içinde düzenlenen bu özel alana 2017 yılında taşınmış.
- Kumul Koruma Alanı: Maalesef İstanbul’un doğal yaşamını tehdit eden bir çok proje şuan ya hayata geçmiş durumda ya da planlaması devam ediyor. İstanbul Havalimanı, köprü inşatı ve devamındaki bağlantı otoyolu bunlardan bazıları. İşte bu projeler sebebiyle bölgeye ait nadir kumul bitkileri Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesinde koruma altında şuan. Alanda kendi doğal bölgesinden getirdikleri gri ve sarı renkli kumlar ile özel bir zemin hazırlamışlar. Ve bu kum zeminde yetiştirme, bakım, araştırma çalışmaları yapıyorlar. Alanda 4’ü endemik, 20 farklı bitki taksonu mevcut.
Bilimsel Çalışmalar
Daha önce de söylediğimiz gibi, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi sadece bir botanik bahçesi değil. Aynı zamanda pek çok bilimsel çalışma için özel bir alan.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin kendisine ait bir herbaryumu var. Bu herbaryumun içerisinde ise yaklaşık 8500 bitki örneği mevcut. Yani oldukça değerli bir kaynak.
Aynı zamanda oldukça geniş bir kütüphaneye de sahipler. Botanik bilimi, çevre koruma, tarım ve daha pek çok konuda faydalanabileceğiniz kitapların yanı sıra, çocuklar için de kaynaklar mevcut.
Ayrıca bunlara ek olarak Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde pek çok koruma projeleri ve arazi çalışmaları da yürütüyorlar.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin yürüttüğü bilimsel çalışmalar ve projeler ile ilgili detaylı bilgiler için bu linke tıklayabilirsiniz.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde Neler Yapılabilir?
Bahçe ile ilgili temel bilgileri paylaştığımız kısımda değindik, fakat bira daha detaylandırmak istiyoruz.
Öncelikle Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesinin bilimsel olarak çok büyük ve yaşayan bir kaynak olduğundan bahsetmiştik. Bu yüzden buraya mutlaka gelmesini tavsiye ettiğimiz ilk grup, Ziraat ve Orman fakültesi lisans ve yüksek lisans öğrencileri. Eğer Peyzaj Mimarlığı, Orman Mühendisliği, Bahçe Bitkileri, Biyoloji gibi bölümlerde okuyorsanız, en azından bir kez burayı gezmenizi mutlaka öneriyoruz.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, özellikle Ataşehir’de çalışıyor veya oturuyorsanız harika bir nefes molası yeri. Mesire alanındaki masalara yerleşip mini piknikler yapabilirsiniz. Ayrıca çocuğu olan aileler için şiddetle tavsiye ediyoruz. Çünkü keşif bahçesi ve bambu labirenti çocuklar için hem çok eğitici hem de çok eğlenceli.
Alan içerisinde kazlar, ördekler, tavuklar, tavşanlar gibi pek çok kümes hayvanı da var. Çocuklarınız ile birlikte onları besleyerek hayvan ve doğa sevgisi ile çocuklarınızı tanıştırabilirsiniz.
Alanda ellerinde fotoğraf makineleri ile gezen yüzlerce insan göreceksiniz. Doğa fotoğrafçılığı ya da makro fotoğrafçılık gibi fotoğraf sanatlarına merakınız var ise, buraya muhakkak uğrayın.
WC
Alan içerisinde Wc mevcut.
Otopark
Araç ile ulaşım sağlayacaksanız, otopark imkanı mevcut.
Yeme-İçme
İçeride büfe yok. Fakat yanınızda getirdiğiniz yiyecek-içecekleri etrafı temiz tutmak şartıyla tüketebilirsiniz. Yanınızda özellikle su getirmenizi tavsiye ederiz.
Konum-Ulaşım
Konum olarak Ataşehir Bulvarı, Atatürk Mahallesinde bulunuyor. Ümraniye tarafından ve Ataşehir tarafından olmak üzere iki girişi var. Araç ile gelecek olanlar için konum bilgisine bu linkten ulaşabilirsiniz.
Toplu taşıma ile ulaşım için İETT’nin Botanik Bahçe durağından geçen 14BK, 82 gibi otobüsleri kullanabilirsiniz. Toplu taşıma ile ulaşımı için özellikle uzak yerlerden gelenlerin aktarmasız ulaşma imkanı yok. Bu yüzden bu linke tıklayarak bulunduğunuz konumdan Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’ne hangi vasıtalar ile gidebileceğinizi kontrol edin.
Giriş Ücreti
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’ne giriş ücretsiz 😊.
Ziyaret Saatleri
Kasım, Aralık, Ocak Şubat aylarında 09.30-17.00 saatleri arası, Mart, Eylül, Ekim aylarında 09.30-18.00 saatleri arasında ve Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında 09.30-19.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Haftanın her günü ziyarete açık.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ilgili tüm sorularınız bu yazının altına yorum olarak bize iletebilirsiniz. Ayrıca sosyal medya hesaplarımız üzerinden bize DM yoluyla da sorularınızı iletebilirsiniz.