İSVEÇ LAPLANDI HAKKINDA HERŞEY – İSVEÇ LAPLANDI NERESİDİR? SAMİ HALKI KİMDİR?

İsveç Laplandı Avrupa’nın en güzel bölgelerinden bir tanesi. Samiler ise mutlaka kültürünü tanımanız gereken çok özel bir halk. Bu ilginç kültürü ve coğrafyayı merak edenler için gitmeden önce bilmenizde fayda gördüğüm bazı bilgileri sizlerle paylaştım.

Doğası bu kadar el değmemiş çok az ülke var. İsveç net şekilde listenin ilk sıralarında. İki kez gittiğim halde hala doyamadığım bir ülke. Hele ki Lapland bölgesi. İskandinav coğrafyasının en tatlı ülkelerinden İsveç’e eğer benim gibi kuzey ışıkları için gidecekseniz, İsveç Laplandı’nı gitmeden önce iyice tanımanız çok önemli. Bu yazı ile birlikte Kuzey Işıkları Nedir , Kuzey Işıklarını Görme Şansınız Nasıl Artar ve Kuzey Işıkları Turu Nasıl Planlanır yazılarımı da okumayı unutmayın. İlaveten aşağıdaki bağlantıdan Youtube videomu izlemeyi de unutmayın.

İsveç Laplandı Hakkında

İsveç dünyanın en refah ülkelerinden bir tanesi. Ülkenin neresine giderseniz gidin, bu refah seviyesi insanların yüzünden okunuyor. Başkent Stockholm turistik olarak gelenlere çok fazla seçenek sunabilen güzel bir şehir. Eğlence, gastronomi, mimari, doğa ve aklınıza gelebilecek daha pek çok şey.

İsveç, iş ve yaşam dengesini mükemmel derecede koruyor. Gelir seviyesi de oldukça iyi.

Ülkenin coğrafi konumu sebebiyle kış aylarında karanlık süreleri oldukça uzun. Ve bu süre, Stockholm’den yukarı doğru gidildikçe daha da uzuyor. Bu yüzden İsveç Laplandı’na gidecekseniz, uyku düzeninizin bozulmasına hazırlıklı olun. Aynı şekilde kuzey kutup dairesinin diğer tarafındaki her yer için de aynı durum geçerli.

İsveç aynı zamanda Kuzey ışıkları için gidebileceğiniz en güzel ülkelerden bir tanesi. Çünkü ülkenin kuzey kesimleri “Last wilderness of Europe” ünvanına sahip, el değmemiş bir doğaya sahip. Bu yüzden kuzey ışıkları için oldukça elverişli bir ortam sağlıyor.

Ülkenin bana ilginç gelen ve bir o kadar da hoşuma giden bir özelliği…İsveç’te nakit para, eczaneler ve bazı marketler haricinde kabul görmüyor. İsveç Kronu harcadık, ama bir tane bile banknot görmedik. Vergi kaçakçılığını engellemek için bir süredir bu uygulama varmış. Hiç bir restoran, cafe ya da mağaza nakit para almıyor. Taksilerde bile kredi kartı geçiyor. Yakın bir gelecekte, nakit para tamamen ortadan kalkacakmış. Bu bilgi özellikle Lapland yolcularının bir köşeye yazması gereken önemli bir bilgi. Çünkü para konusu, Lapland bölgesinde çok daha büyük bir sıkıntı.

İsveç Laplandı deyip duruyoruz ama bu tabi neyi ifade ediyor biraz buna bakmak lazım ki bu coğrafyayı daha iyi anlayalım. Aynı zamanda Swedish Lapland web sitesinden de İsveç Laplandı ile ilgili çok güzel bilgiler edinebilirsiniz.

Lapland Tam Olarak Neresi?

Lapland dediğimiz yer, kulağa ülke adı gibi gelse de aslında bağımsız bir ülke değil. Bir diğer ismi Laponya olan bölge, Sami ya da Lapon ismi verilen halkın yaşadığı toprakları ifade ediyor. Bu bölge, Finlandiya ile çok ilişkilendirilse de, Norveç, İsveç ve Rusya’nın da Lapland bölgesinde toprakları var. Zaten bu yüzden İsveç Laplandı, Finlandiya Laplandı vb betimlemeler var.

Eğer Laponya bağımsız bir ülke olsaydı, Finlandiya, Norveç, İsveç ve Rusya’nın kuzey kutup dairesi içinde kalan bölgelerinin tamamı bir ülke sınırı çizerdi. Ve biz kuzey ışıklarını görmek için Avrupa’da 3-4 ülke seçeceğine sahip olmazdık 🙂 Sadece Laponya ve İzlanda seçeneklerimiz olurdu. Ülkenin başkenti de Finlandiya’nın en popüler şehirlerinden Rovaniemi olurdu. Ki zaten günümüzde de Lapland bölgesinin başkenti olarak kabul görüyor.

Lapland’ı tanıdığımıza göre biraz da Sami ırkını tanıyalım.

Sami Halkı Kimdir?

Sami ya da Lapon dediğimiz bu halk, zamanında Moğolistan’dan bu bölgelere göçmüş olan bir etnik grup. Türk olduklarına dair de ciddi kanıtlar var. Kuzey kutup dairesinin ötesindeki bu bölgelerde çok köklü bir geçmişe sahipler. Yaklaşık 4000 yıllık bir geçmişten bahsediyoruz.

Vikingler ve Ortaçağ dönemlerinde bölgenin en kalabalık etnik grubunu oluşturmuşlar. Kuzey kesimlere göçlerinin sebebi de yine Vikingler. Samiler ve Vikingler arasındaki savaşlar, Samiler için pek iyi bir sonuca ulaşmaz ve zamanla kuzey kutup dairesinin diğer tarafına resmen sürgün edilirler. Çileleri de bu kadarla kalmaz.

Aslında köken olarak tek bir ırk olmalarına, tek bir kültüre ve dile sahip olmalarına rağmen, yaşadıkları toprakların birbirinden farklı ülkeler olması bu halkı çok zedelemiş. Ayrıca da ciddi ayrımcılıklara maruz kalmışlar. Her ne kadar şuan okullarda kendi dillerinde eğitim görebiliyor olsalar da, bir dönem kendi dillerini konuşmaları yasakmış. Ayrıca da zorla Hristiyanlığı kabul etmek zorunda kalmışlar. İsveç, Norveç, Finlandiya ve Rusya’nın sınırlarının resmi olarak çizilmesinin ardından halk resmen parçalanmış. Ve kim hangi ülke sınırında kaldıysa o ülkenin diline, kültürüne adapte olmaya zorlanmış.

Zaman içerisinde verdikleri mücadeleler sayesinde bugün bir takım haklara sahipler. Ama haklı olarak yaşadıkları bu badireler yüzünden çok öfkeliler. Kuzey Sami Konseyi isimli bir topluluk sayesinde tüm Sami ırkı bir arada hareket edebiliyor ve hakları için mücadele edebiliyor. Şuanda İsveç, Norveç ve Finlandiya’da azınlık statüsündeler.

Sami Halkının İsveç’teki Sosyal Statüsü

İsveç Laplandı’nda yaşayan Samiler, diğer İsveç vatandaşlarının sahip olmadığı bazı haklara sahipler. Herkes her gölde balık tutamaz, ama Samiler tutabilir. Herkes kafasına göre avlanamaz, ama Samiler avlanabilir. Verdikleri mücadeleler sayesinde kendilerini ve geleneksel yaşam tarzlarını kabul ettirmeyi başarmışlar ve bölgede onlardan habersiz kuş uçmuyor.

Sami ırkı İsveç Laplandı’nda turistik yatırım ve yabancı insan istemiyor. Aslında İsveç Laplandı’nın hala bu kadar doğal kalmasının sebebi Samilerin bu tutumu.

Farklı ülke topraklarında yaşamalarına rağmen, bu halkın bir bütün olduğunu bilmek önemli. Evet, farklı ülkelerde yaşıyor olmalarının verdiği bir takım farklılıklar var. Ama özlerinde hepsi aynı.

İsveç Laplandı Coğrafyası

İsveç Laplandı, Avrupa’nın el değmemiş son doğal yaşam alanı. Ve bu alan akıl almaz bir büyüklükte. Neredeyse İrlanda adasının tamamından daha büyük bir alandan bahsediyoruz.

Uçağınız Kiruna’ya inişe geçtiği zaman, altınızda binlerce irili ufaklı göl göreceksiniz. Dünya üzerinde suyun en temiz ve bol olduğu yerlerden biri bu bölge.

Bölgenin etrafı dağlarla çevrili. Bu dağlar, İsveç Laplandı’nın kendine has mikroklimasının oluşmasını sağlıyor. Kuzey ışıkları konusunu iyi bilen insanların direk İsveç’i tercih etmesi boşa değil. Bu kadar çok İsveç Laplandı dememizin en büyük sebebi, özellikle Abisko’da sezonun çok büyük bir kısmında havanın açık olması. Yani kuzey ışıkları için gerekli olan en büyük koşullardan birini sağlayan bu mikroklima.

Kiruna ve Abisko

Kiruna, bu bölgenin en gelişmiş şehri. Ayrıca İsveç’in en yeni kentlerinden de bir tanesi. 1 Ocak 1948 yılında kent statüsü almış.

Kiruna, dünyanın en büyük demir madeni rezervlerinden birine sahip. Buradan çıkan demir, tren yoluyla Norveç’in Narvik şehrine gidiyor. Baltık denizi donduğu için, bu demiri deniz yoluyla göndermeleri mümkün olmuyormuş. Bu yüzden demir yolu ile önce Narvik’e oradan da okyanus üzerinden dünyanın her yerine ulaşıyor.

Kiruna, bu demir madenlerin ve bunlara işleyen fabrikalarda çalışan yüzlerce insanın yaşadığı bir şehir. Abisko ise, yukarıda bahsettiğim demirin taşınabilmesi için çalışan demiryolu işçilerinin kurduğu köy.

Zor yaşam koşullarına rağmen, bir insanın dünya üzerinde yaşayabileceği en huzurlu yerler Kiruna ve Abisko. Şehirde kısa bir yürüyüş yaptığınız zaman, yaşam standartlarına hayran kalmamak elde değil. Evlerin kapılarını bile kilitlemiyorlar neredeyse. Güvenlik bu seviyede. Eğitim, zor kış şartlarına rağmen asla aksamıyor. Herkesin evinin kapısında mutlaka aracı var. Ayrıca insanlar kışın çok az güneş görmelerine rağmen depresif değiller.

Abisko Neden Kuzey Işıkları İçin Bu Kadar Popüler?

Yukarıda kısaca değindiğim gibi, Abisko’nun kendine has bir mikrokliması var. Bu mikroklimanın ismi Blue Hole. Etrafı dağlarla çevrili bir şehir Abisko. Denize kıyısı olmaması ve etrafındaki dağlar sayesinde, bu bölgede sezonun büyük bir kısmında hava açık. Böylece kuzey ışıkları için gerekli olan açık hava koşunu rahatlıkla sağlıyor.

Buna ek olarak bu bölge Abisko ve Kiruna, Lapland bölgesinde yapılaşmanın en az olduğu bölgeler. Bu yüzden karanlık yer bulmak bu bölgede hiç de zor değil.

İsveç Laplandı ile ilgili tüm sorularınızı yazının altına soru olarak yazabilirsiniz. Ayrıca Instagram hesabımdan DM yoluyla da sorularınızı iletebilirsiniz.

Tagged abisko, isveç, İsveç laplandı, kiruna